Qabmina matbuot xizmatidan ma'lum qilinishicha, qo'shni mamlakatlardan, xususan O'zbekistondan talabning oshishi hamda eksport narxlarining ko'tarilishi taqiqlashga olib kelgan asosiy omillar bo'ldi. 2024 yilda kartoshka eksporti 1,5 barobar oshdi — 411 ming tonnadan 605 ming tonnagacha. Shuningdek, eksportga yo'naltirilgan ishlab chiqaruvchilarda kartoshka narxi 170 tengedanoq 270 tengagacha oshdi, bu ham cheklovlar joriy etilishiga sabab bo'ldi.
Biroq, ta'kidlash joizki, taqiq Evroosiyo iqtisodiy ittifoqi (EAEU) mamlakatlariga taalluqli emas. Ushbu yo'nalishlardagi eksport davom etadi, lekin qat'iy nazorat ostida bo'ladi. Vaziyatga bog'liq ravishda, 2025 yil 16 yanvarda kartoshka eksporti uchun fitosanitariya sertifikatlarini berish to'xtatildi.
Qozog'iston qishloq xo'jaligi vazirligi ma'lumotlariga ko'ra, mamlakatda hozirda ichki bozor ehtiyojlarini 2025 yilgi yangi hosilgacha to'liq qondiradigan yetarli kartoshka zaxiralari mavjud. Shuningdek, o'tgan yil davomida Qozog'istonda kartoshka narxi o'rtacha 37,7% ga oshdi. Bu, ekin ekish kampaniyasining boshlanishini kechiktirgan noqulay ob-havo sharoitlari va bahor toshqinlari bilan bog'liq.
Statistika agentligi ma'lumotlariga ko'ra, 2024 yilda mamlakatga 627 ming tonna kartoshka import qilingan, shundan 74,2% (465,2 ming tonna) Qozog'istondan kelgan. O'tgan yilda O'zbekistonda kartoshka narxi 40% ga oshdi.
O'zbekiston qishloq xo'jaligi vazirligi kartoshka yetishmasligi va narxlarning keskin oshishi haqidagi mish-mishlarni rad etdi. Vaqtinchalik vazirlikning rasmiy bayonotida O'zbekistonda kartoshkaga bo'lgan yillik talab 4 million tonna deb belgilangan, 2024 yilda esa mamlakatda 3,7 million tonna ishlab chiqarilgan. Shu bilan birga, ushbu hajmdan 600 ming tonna urug'lik kartoshka sifatida zaxiralangan, yo'qotishlar esa taxminan 100 ming tonnani tashkil etadi.
2024-2025 yilgi qish va bahor mavsumi uchun O'zbekistonda 245,5 ming tonna kartoshka to'plangan. Mahsulot ichki bozorga yetkazib berilmoqda va uning mintaqalar bo'yicha taqsimoti fsp.agro.uz onlayn platformasi orqali nazorat qilinadi. Joriy yil 20 yanvar holatiga ko'ra, 6,3 ming tonna kartoshka sotilgan, qolgan zaxira esa 239,2 ming tonnani tashkil etadi.
Shunday qilib, Qozog'istondagi cheklovlarga qaramay, O'zbekiston ichki talabni qondirish uchun kartoshka zaxiralari yetarli ekanligini ta'kidlamoqda.