"Boshlanishida kimyo meni umuman qiziqtirmasdi" - milliard yutgan o'qituvchi.

«Ota-onam kimyo o‘rganishimni xohlashardi»

Mening otam – fermer, onam – laborant, men oddiy oiladan kelgan bola. Shunga qaramay, oilamizdagi uch nafar bolaning barchasi oliy ma'lumotga ega. Ota-onam bizning ta'limimizga hech qachon pulni ayamadilar.

Mening ikki akam - Behzod va Bobur Boltaevlar 2013-2015 yillarda Xalqaro kimyo olimpiadasida va Xalqaro Mendeleyev olimpiadasida oltin, kumush va bronza medallarini qo‘lga kiritdilar. Talabalik yillarida ular Toshkent pediatriya tibbiyot instituti akademik litsейida olimpiadalarga tayyorgarlik ko‘rish uchun kichik markaz ochdilar. 9-sinfdan so‘ng meni ham o‘sha markazga o‘qishga taklif qildilar. Dastlab, menga kimyo umuman qiziqmas edi. Ushbu fan bo‘yicha olimpiadalarda ishtirok etishim ota-onamning xohishiga bog‘liq edi. Akalarim menga bu sohada o‘z imkoniyatlarimni sinab ko‘rishni taklif qilishdi. Shunday qilib, men kimyo o‘rganishni boshladim.

«Tajribam yo‘qligi sababli olimpiadada past ball oldim»

Litsеydan o‘qiyotganda, men 1-kursdan olimpiadaga tayyorgarlik ko‘rishni boshladim, 2-kursda esa terma jamoaga kirdim. Birinchi yilda men olimpiadada ishtirok eta olmadim, chunki mendan ancha kuchli o‘quvchilar ko‘p edi. Ikkinchi kursda men o‘zimga ko‘proq ishlab, 4 kishidan iborat terma jamoaga qabul qilindim. Men Xalqaro Mendeleyev olimpiadasida ishtirok etib, bronza medalini qo‘lga kiritdim. Lekin bu men uchun muvaffaqiyatsizlik edi, men kutilganidan ancha kam ball to‘pladim. Xususan, laboratoriya bo‘limidagi topshiriqqa qoniqarsiz javob berib, 75 balldan 22 ball oldim. Bu tajribasizlik sababli bo‘ldi: men masalalarni yechishda vaqtni taqsimlashga e'tibor bermadim va chalg‘idim. O‘sha paytda O‘zbekistondagi terma jamoa ichida eng past natijaga ega edim va yopilish marosimida sahnadan ortda yig‘lab turardim. Ammo ota-onam va akalarim meni qo‘llab-quvvatladilar, bu menga kuch berdi. Ushbu olimpiadadan so‘ng, 2019 yilda Parijda kimyo bo‘yicha xalqaro olimpiadada ishtirok etdim. Men laboratoriya tadqiqotlariga ko‘proq e'tibor berib, xatolarim ustida ishladim va kumush medalni qo‘lga kiritdim.

«Darslar meni dekadentsiyadan saqlab qoldi»

Men 2021 yildan beri maktabda o‘qituvchi sifatida ishlayapman. Yoshligim bolalarni yaxshiroq tushunishga, ular bilan tezda til topishga va yaqin hamkorlikda ishlashga imkon beradi. Olimpiadaga tayyorlanayotgan bolalarning aksariyati maqsadlari bor va ularni anglaydilar, shuning uchun ular bilan ishlash qiyin emas.

Odatda, maktabda biz bir necha bolani tanlab, tayyorlaymiz. Darslarimiz har kuni 15:00 dan 18:00 gacha o‘tadi. Biz maktab darsliklaridan foydalanmaymiz. Bizda o‘zimizning tizimimiz va o‘quv dasturimiz bor, unga ko‘ra bolalarni olimpiadaga tayyorlaymiz.

Meni o‘quvchilarni olimpiadaga tayyorlash juda qiziqtiradi va men o‘ylaymanki, ularning ta'limi meni dekadentsiyadan saqlab qoldi. Kitoblar va maqolalarni o‘qib, bolalarni o‘qitish uchun o‘zim ustida ishlayman, to‘xtamayman. Agar buni qilmasam, men rivojlanayotgan tengdoshlardan ancha orqada qolardim.

Xalqaro olimpiadadagi topshiriqlar universitet kimyosiga yaqin, lekin yanada murakkab. Ko‘plab manbalarni o‘rganish talab etiladi. Bir o‘qituvchiga kimyo bo‘yicha o‘quvchilarni olimpiadaga tayyorlash qiyin – vaqt kam, ish esa ko‘p. Ushbu jarayonda men o‘z jamoam bilan ishlayman: kimdir material tayyorlaydi, kimdir laboratoriya darslarini o‘tkazadi, kimdir masalalarni yechishni o‘rgatadi, kimdir esa nazariyaga e'tibor beradi. Bir o‘qituvchi barchasini sifatli ravishda o‘quvchiga etkazish imkoniga ega emas. Hozirgi kunda olimpiadaga tayyorlanayotgan bolalar soni 20 dan ortiq. 4 nafar bola, O‘zbekiston tomonidan tashkil etilgan tanlovdan o‘tib, xalqaro olimpiadalarda ishtirok etish uchun terma jamoaga qabul qilinadi.

«Mening o‘quvchilarim terma jamoaning yetakchilari bo‘lib qoldilar»

Kimyo bo‘yicha eng nufuzli olimpiada – Xalqaro kimyo olimpiadasidir. Unda 90 ta davlatdan bolalar ishtirok etadilar. Ushbu ilmiy musobaqada har bir mamlakat to‘rt kishidan iborat milliy terma jamoasini yuboradi, u esa ushbu sohada eng yuqori bilimga ega o‘quvchilardan tashkil topgan. 2024 yilda uch nafar o‘quvchim terma jamoaga kiritildi. 4 kishidan iborat jamoada 3 ishtirokchi mening o‘quvchilarimdir. Bu men uchun katta yutuq bo‘ldi. Ular 3 medalni qo‘lga kiritdilar – oltin, kumush, bronza.

Ushbu olimpiadadagi yutuqlar uchun diplom va medallar beriladi, ammo pul mukofotlari yo‘q. Xalqaro kimyo olimpiadasi medali o‘z-o‘zidan yosh mutaxassisning karerasida katta imkoniyatlar ochadi. Medalchilarni nufuzli universitetlar, yirik ish beruvchilar qiziqtira boshlaydilar, ular biladiki, medali bo‘lgan bolada katta potensial bor, u o‘z ustida ishlay oladi va yanada yuqori natijalarni ko‘rsatishi mumkin.

«Motivatsiya bizga o‘zimiz ustida ishlashga katta istak beradi»

2019 yilda O‘zbekistonda ilmiy olimpiadalarning g‘oliblarini rag‘batlantirish tizimi ishga tushdi. Ushbu tizimning yaratilishi fan sohasidagi vakillar uchun katta motivatsiya hisoblanadi. 2019 yilda 51-Xalqaro kimyo olimpiadasida kumush medalni qo‘lga kiritganimda, 66 900 000 so‘m mukofot oldim. 18 yoshimda katta daromadga ega bo‘lishim meni tinimsiz ishlashga, zarur bo‘lganda hatto uxlamaslikka motivatsiya berdi.

Men o‘qituvchi sifatida 3 yildan buyon bonuslar olaman. Umumiy hisobda to‘plangan mablag‘ 1 milliard so‘mga yaqinlashmoqda. 2022 yilda o‘quvchilarimdan biri Xalqaro kimyo olimpiadasini yutganligi uchun menga 118 million so‘m berildi. 2023 yildagi o‘quvchilarimning yuqori natijalari uchun men 350 million so‘m oldim. Bu yilda fan olimpiadalari g‘oliblari va ularning o‘qituvchilariga taqdim etilgan mukofotlar mar