"Ba'zilar ko'rinadigan sabablarsiz kasallanishadi": psixiatriya shifoxonasidagi hayot.

Odamlar psixiatrik shifoxonalarga qo'rqinch bilan qarashadi. Davolanishni boshdan kechirganlar ko'pincha jamiyatdan izolyatsiya qilingan bo'ladi. Buning sababi, filmlarda va boshqa media manbalarida psixiatrik kasallikka chalingan odamlar xavfli sifatida tasvirlanadi. Ammo barcha bemorlar bunday emas. Aslida, psixik kasallik - bu davolanishi mumkin bo'lgan kasallikning bir turi, agar vaqtida shifokorga murojaat qilinsa va davolansa. Buni biz Toshkent shahridagi Respublikannn maxsus ilmiy-amaliy tibbiyot markazi psixik salomatlik bo'limida shifokorlar va bemorlar bilan suhbatlashib tasdiqladik.

"Psixiatrik shifoxona haqida gapirganda, odamlar bir oz qo'rqishadi. Bu, oilalar o'rtasida ma'lum bir kamsitish bilan bog'liq bo'lgan doimiy muhr bilan bog'lanadi. Biz buni "stigmatizatsiya" deb ataymiz, ya'ni bunday insonlarga nisbatan biron-bir cheklov belgilash. Lekin bu noto'g'ri, chunki psixik kasalliklar boshqa kasalliklarga o'xshashdir. Bu har kimga sodir bo'lishi mumkin. Bugun zamonning tezkor rivojlanishi va o'zgarishlarga moslashishdagi qiyinchiliklar odamlar uchun muammolarni yaratmoqda. Bu ko'pincha psixik kasalliklar sababiga aylanadi.

Turli xil stresslar, kasalliklar va travmalar natijasida har bir inson zaif bo'lishi mumkin. Ko'p narsa odamlarning bilim darajasi va tushunishiga bog'liq. Ba'zi oilalar birinchi belgilarda harakat qilishni boshlaydi. Masalan, bolalar bilan bog'liq hollarda o'qituvchilarga, maktab psixologlariga va boshqa atrofdagilarga murojaat qilishadi, shunda hammasi birga choralar ko'rishi va kasallikni oldini olish mumkin. Ammo ba'zi oilalarda, avval aytganimizdek, muammo inkor etiladi, yechimini kechiktirishadi, "hammasi o'z-o'zidan o'tadi" degan umidda", - deydi Toshkent shahridagi Respublikannn maxsus ilmiy-amaliy tibbiyot markazi psixik salomatlik bo'limi boshlig'i Osiqxon Qosimova.

Psixiatr bemorning holatiga qarab davolanish davomiyligi o'rtacha bir yarim oy ekanligini ta'kidlagan. Barcha xarajatlar davlat tomonidan qoplanadi. Bu psixik kasalliklar boshqa kasalliklardan g'ayrioddiy xulq-atvor, so'zlar va hatto agressiya holatlari bilan ajralib turadi. Bunday bemorlar nafaqat atrofidagi odamlar, balki o'zlariga ham zarar yetkazishi mumkin.

"Ba'zi psixik kasalliklar irsiy bo'lishi mumkin"

"Bizning bo'limimizda irsiy kasalliklar bilan bemorlarning ulushi taxminan 2% ni tashkil etadi. Qolganlari - hayot davomida olingan. Ularning orasida avloddan avlodga o'tishi mumkin bo'lgan kasalliklar mavjud. Eng muhimi - stressga chidamlilik. Odamlar yo'qotishlarni turlicha boshdan kechirishadi. Masalan, to'rt-besh bolasini yo'qotganlar bor, lekin hali ham turibdilar. Agar tomondan qaralsa, ular hech qanday g'amgin emasdek ko'rinishi mumkin. Lekin ular bilan suhbatlashganda, ular bunday yo'qotishlarni boshdan kechirishganini bilib olasiz, bularni har kim ham yengib o'ta olmaydi. Boshqalar esa ishini yo'qotish, lavozimning pasayishi yoki avariya natijasida mashinasini yo'qotish kabi holatlardan stressga tushishi mumkin. Natijada, insonning psixik holati buziladi va depressiya yoki nevroz kabi kasalliklar rivojlanishi mumkin. Bunday hollarda inson avvalo oilasi va yaqinlarining qo'llab-quvvatlashi kerak. Ko'pincha, odamlar stressni yengib o'lgan holda shifoxonaga tushib qolishadi, bu esa bizda katta hamdardlikni uyg'otadi. Asosiy muammo - bu stigma, ya'ni psixik kasallarga nisbatan chetlatish. Ba'zi oilalar bunday bemorlarni qabul qilishda qiynaladi va hatto yillar davomida ularni shifoxonada qoldiradi. Biroq, o'z yaqinlariga g'amxo'rlik qiladigan va ularni davolaydigan yaxshi oilalar ham mavjud", - deydi psixiatr Osiqxon Qosimova.

Psixiatr stress psixik kasalliklarni keltirib chiqaruvchi omillardan biri ekanligini ta'kidlab, ota-onalarga bolalarni tarbiyalashda ularga erkinlik va mustaqillik berishni maslahat berdi.

"Ortga qaytadigan g'amxo'rlik va e'tibor stressga chidamlilikni rivojlantirmaydi, va bola mustaqil bo'lolmaydi. U birinchi qiyinchilikda taslim bo'ladi va o'z muvaffaqiyatsizliklarida ota-onalarini yoki atrofdagilarni ayblashni boshlaydi, bu esa uning uchun odatiy holga aylanadi", - qo'shimcha qildi Osiqxon Qosimova, Toshkent shahridagi Respublikannn maxsus ilmiy-amaliy tibbiyot markazi psixiatriya bo'limi boshlig'i.

Toshkent shahridagi RSPMCPZda bemorlar orasida ayollar ulushi taxminan 45% ni tashkil etadi. Qolgan qismini erkaklar tashkil qiladi. "Erkaklarni davolash ayollarga qaraganda osonroq", - deydi 8-bolalar yopiq bo'limi boshlig'i Gulnoza Ruzieva.

"Psixik kasalliklar bo'yicha diagnozlar erkaklar va ayollar uchun bir xil. Lekin holatni yomonlashtirishi mumkin bo'lgan omillar mavjud, masalan, erkaklarda spirtli ichimliklar iste'moli yoki chekish. Shifoxonada qat'iy tartib mavjud, lekin ba'zi bemorlar undan norozi bo'lishadi. Tartib ba'zilariga mos keladi, lekin boshqalarga mos kelmaydi. Biroq, tartibsizlikda davolanish yaxshi natijalar bermasligi mumkin. Qayta kelayotgan bemorlar, bu yerda ularga munosib munosabatda bo'lishini bilishadi.

Psixiatrik kasallikka chalinganlar har doim o'z holatini ob'ektiv baholay olmaydilar, shuning uchun ko'pincha davolanishga ehtiyojlari yo'q deb hisoblaydilar. Ya'qinlari esa bemorning holati yomonlashganda yordam so'raydilar. Yangi bemorlar bilan ishlaganda biz nafaqat dori-darmon bilan, balki psixoterapevt yordamida ham ishlaymiz. Turli xil terapiya turlari qo'llaniladi", - deydi erkaklar bo'limida ishlovchi psixiatr.

Gulnoza Ruzievaning so'zlariga ko'ra, 8-bolalar yopiq bo'limida hozirda 25-65 yoshdagi 57 bemor bor. U psixik holatning buzilishi har doim stressdan kelib chiqmasligini ta'kidladi. Masalan, bemorlar orasida universitetda o'qigan yoki ilmiy ishlarini himoya qilganlar bor. Ularning ba'zilarida tushuntirib bo'lmaydigan psixik o'zgarishlar yuz berishi mumkin. Hali ham bunday o'zgarishlarning barcha sabablarini aniqlash mumkin emas.

"Shuning uchun bizning vazifamiz sababni yo'q qilish emas, balki bemorning holatini yaxshilashdir. Chiqarilgandan so'ng davolanish poliklinikada davom etadi. Har bir tuman uchun belgilangan shifokorlar bor va bemor yashash joyidagi shifokor bilan bog'lanadi. Agar holat barqaror bo'lsa, avvalgi dori-darmonlarni qabul qilish davom etadi. Agar holat o'zgargan bo